klaviere op 'n kalm nag

Baie stories het al begin met "it was a dark and stormy night". Nie hierdie een nie. Dit was nag, ja - maar met 'n kalm see in die helder maanlig. Die S.S.Wallarah was op haar nooiensvaart, en in daardie stil, on-dramatiese nag loop sy haar te pletter op Dassen Eiland. Die ganse skeepsvrag op die rotse, en die dieptes in. Klerasie, stewels, rum, whiskey, houers vol kwik - en klaviere.

Klaviere ? Dis reg - en so sorgvuldig & waterdig verpak dat die WesKus mense nog weke-lank klaviere uit die see uit gered het. Dit was 1891, en 'n klavier in die voorhuis was 'n klein altaar vir beskawing - 'n verskansing teen die eelte van 'n lewe in Afrika. Dit was hoe belangrik die klaviere vir die mense was.

Alte dikwels erfstukke. Soos die grond op die manlike lyn af, het die klavier op die vroulike lyn af die familie se verganklikheid getroef. Tradisies & herinneringe het geanker geraak in die vergulde kershouers & vergeelde bladmusiek. Dit was deel van die kleintjies se rympies-leer, van skoolhou & godsdiens-hou, & opsit, en partytjies, & begrafnis, en alleen-agterbly.

Gaan kyk maar na die ou statige plaas-opstalle - waar jy hulle nog kan kry - en die pragtige klaviere (dikwels Duits-vervaardig) en kyk na die foto's en vra uit na die geskiedenis. En telkemale begin dit met die storie van 'n vrou met 'n innige liefde vir musiek, en 'n verbete determinasie om daardie stukkie verfyning aan die lewe te hou. En aan te gee, as sy kon. 'n Nalatenskap vir 'n dogter uit die ryk & ryp diepte van 'n ma se hart. Ek het met so 'n klavier groot geword.

En nou wonder ek oor die voorkamers van Suid-Afrikaanse plase waar lewens en erfenislyne so dikwels brutaal afgesny word. Dalk was daar 'n oorgeërfde familie-klavier, met al die rykdom van betekenis & verankering wat dit inhou. Dalk was daar 'n eeu-oue erfenislyn - nie net van goed nie - maar van verfyning en verryking en verdieping wat nou in 'n nag van barbaarse geweld tot 'n einde gekom het. Meesal op 'n andersins rustige, kalm & vreedsame nag. Wanneer 'n verwoestende, tierende, donderweer-&-blitse-nag 'n meer paslike toneel-inkleding sou wees.

'n Weervoorspelling van 'n kalm nag, sonder storms & wind, beteken nie noodwendig 'n veilige nag - sonder skok & gevaar - nie. 'n Skip kan op die rotse loop, en 'n onvervangbare stukkie kosbare beskaafdheid kan - roekeloos - die lewe ontneem word.